گزارش اختصاصی – به قلم سردبیر: تاکيد بر يک صنعت يا کسب وکار خاص و تمايل شديد به مهاجرت و گسترش روزافزون تغييرکاربري اراضي زراعي و همچنین امکان ريسک کمتر در روستاها و از سویی کمبود سازمانهاي حمايت کننده از چالش های بر سر توسعه روستاهای آذربایجان غربی به شمار می روند.

روستاهای آذربایجان غربی بعنوان بخش بزرگي از نظام اجتماعي و جمعيتي و اقتصادی استان که در آن تعداد کثيري از عوامل انساني مولد سکونت دارند، محسوب مي شود. در روستاها عوامل و منابع ارزشمندي اعم از عوامل انساني و منابع طبيعي و اقتصادي بعنوان ذخاير استراتژيک وجود دارد که در پيشرفت جامعه نقش مهمي ايفا مي کنند.
نقش و اهميت فراورده ها و توليدات روستايي در رفع نيازهاي رو به تزايد جامعه درخور توجه است نظير توليد محصولات کشاورزي، زراعي، دامي و صنايع تبديلي که نقش بي بديل و منحصر بفرد است. براي جامعه اقتصادي استان، بسياري از دستاوردهاي روستائيان نقش استراتژيک داشته و اهرم قابل اتکايي در پشتيباني از نظام اقتصادي در عرصه ملی و جهاني از طريق صادرات و ورود کالاهاي ملي به بازارهاي پرظرفيت جهاني بوده، يعني به عبارتی قدرت اقتصادي استان آذربایجان غربی و قطب کشاورزی بودن به دلیل روستائیان پر کار بوده و همچنین تکيه بر اقتصاد تک محصولي نفتي را نیز در سطح ملی کاهش مي دهد.
سیاست های عادلانه دولت نهم و دهم در جهت توزیع عادلانه ثروت در میان اقشار آسیب پذیر جامعه به خصوص کشاورزان و روستائیان تا حد زیادی توانست فاصله طبقاتی را از میان برده و روحیه زندگی در روستاها را تقویت کند. چرا که ارایه تسهیلات بلند مدت بانکی ، سهام عدالت و هدفمندی یارانه ها بیشتر به منظور حمایت از قشر زحمت کش روستاها انجام شد.
این در حالی است که به دلیل قابلیت های بالای جغرافیایی از قبیل منابع آب، خاک حاصل خیز، بارش مناسب و نیروی انسانی در طول تاریخ زمینه های شکل گیری و توسعه زندگی روستایی در این استان فراهم شده است. طرز قرار گرفتن خانه های روستایی و ارتباط آن ها با یکدیگر و با کشتزارهای ، نشان می دهد که روستاهای استان از نوع روستا با خانه های مجتمع یا متمرکز است.
کارشناسان معتقدند کشاورزی، دام پروری و صنایع دستی اقتصاد روستاهای استان آذربایجان غربی را تشکیل می دهند و به طور کلی، درآمد روستاییان بر پایه کشاورزی است. به علت فراوانی آب و حاصل خیزی خاک، بیشتر مردم روستاها در بخش کشاورزی مشغول به کارند و به زراعت و باغداری می پردازند.
در روستاهای استان آذربایجان غربی، به علت فراوانی منابع آب و غنی بودن مراتع، دام پروری رونق دارد. اغلب روستاییان به پرورش دام می پردازند و مازاد فراورده های کشاورزی به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می کنند.
در روستاهای کردنشین به علت شرایط جغرافیایی و زندگی کوچ نشینی، پرورش دام های سبک بیشتر رایج است و اقتصاد دام پروری بر اقتصاد کشاورزی غلبه دارد اما در روستاهای ترک نشین، پرورش دام های سنگین رواج بیشتری دارد و اقتصاد کشاورزی بر اقتصاد دام پروری غالب است.
استان آذربایجان غربی با در نظر گرفتن اقوام مختلف و تنوع منحصر به فرد دینی، مذهبی، قومی و همجواری با چندین کشور در زمینه صنایع دستی بسیار متنوع است. صنایع مرتبط با کاربرد چوب مانند معرق، منبت، پیکر تراشی، مشبک، ریزه کاری و غیره و همچنین صنایع مرتبط با کاربرد الیاف مانند فرش، گلیم، نساجی سنتی، جاجیم بافی و غیره از طرح های مشهد و اصیل استان که می توان به طرح ریزماهی خوی، ماهی افشار تکاب و سه ترنج مهاباد اشاره کرد. نساجی سنتی بیشتر در مناطق کردنشین جنوب استان رواج دارد و منسوجاتی چون سجاده و چادر شب تولید می شود.
از سوی دیگر، ايجاد و راه اندازي کسب وکارها مانند کسب وکارهاي خانوادگي و گروهي در روستاها بدليل وجود پيوندهاي قوي اجتماعي و روحيه بالاي مشارکت و تعاون در روستاها بالاتر از شهرهاست روحيه کار و تلاش و مسئوليت پذيري و التزام و تعهد به پيشرفت در ميان جمعيت روستايي بيشتر از شهرنشينان وجود دارد.
اما با این وجود اکثر جوامع روستايي آذربایجان غربی با معضل بيکاري به نوعي دست به گريبان هستند و ابعاد اين معضل، بخش‌هاي اقتصادي، اجتماعي و حتي سياسي را نيز متاثر ساخته است. اين معضل بعنوان يکي از مهمترين مشکلات اقتصادي و اجتماعي روستاها مطرح است.
این در حالی است که مناطق روستايي در آذربایجان غربی براي توسعه با مشکلات و چالشهايي روبرو هستند که شناخت آنها باعث مي شود مسئولين استراتژي مناسب جهت توسعه را براي روستاها انتخاب کنند.
کارشناسان معتقدند که عدم دسترسي به سرمايه و امکانات و مشکل در عرضه کالاها و خدمات از مهمترین چالشهاي مناطق روستايي آذربایجان غربی است.
تاکيد بر يک صنعت يا کسب وکار خاص و تمايل شديد به مهاجرت و گسترش روزافزون تغييرکاربري اراضي زراعي و همچنین امکان ريسک کمتر در روستاها و از سویی کمبود سازمانهاي حمايت کننده از دیگر چالش های بر سر توسعه روستاهای آذربایجان غربی به شمار می روند.