صفا فضیلت خواه
درآمد ناشی از فروش نفت هشت ساله احمدی‌نژاد از 31 سال بعد از انقلاب بیشتر بوده است. یعنی 57درصد درآمدهای نفتی کشور ایران بعد از انقلاب در دو دولت احمدی‌نژاد تجمیع شده بود…
:
روز گذشته رییس‌جمهور در مصاحبه مطبوعاتی‌اش گفت: نباید به این زودی فراموش كنیم كه در یك دوره 8 ساله (منظور دولتهای نهم و دهم احمدی نژاد) بالغ بر 700 میلیارد دلار درآمدهای كشور هزینه واردات شد. به این بهانه نگاهی به دو دوره تاسفبار در اقتصاد ایران می‌افكنیم:
:
سال های1350 تا 1354 اوج ورود سرسام آور دلارهای نفتی به بازار ایران است. در این سالها به علت درگیری اعراب با اسرائیل دولتهای عرب شیرهای نفتی خود را بستند و برای فشار بر حامیان اسرائیل از سلاح نفت در برابر غرب بهره گرفتند. ایران در این برهه از فضای به دست آمده استفاده نمود و با افزایش فروش نفت با قیمت بالا سودی سرشار را به خود اختصاص داد.
:
اما این دلارهای نفتی بادآورده نه تنها کمکی به جامعه عقب مانده و فقیر ایران نکرد بلکه هجوم روستائیان به شهر و خالی شدن روستا و توقف کشاورزی، افزایش واردات کالاهای خارجی، پیدایش سرمایه دارن جدید که یک شبه به ثروت‌‌های هنگفتی دست پیدا کردند، تورم شدید ناشی از افزایش نقدینگی در بازار به علت دلارهای نفتی و اختلاس‌‌های سنگین منجر گشت.
:
حال به واقع چرا دلارهای نفتی و ثروت کلان در آن برهه زمانی نتوانست به رشد اقتصادی ایران کمکی بکند و نه تنها اوضاع را رو به بهبود نکرد بلکه به وخامت اوضاع حاکم بر جامعه ایران منجر شد. پرواضح است که جواب بسیار ساده و روشن است. جامعه ایران و شخص شاه و سایر سردمداران این برهه از مدیریت جامعه ایران توان هضم و بکارگیری آن میزان درآمد حاصل از نفت را نداشتند نه زیرساختهای آن دوره به اندازه‌ای بود که بتواند آن همه پول را ببلعد و نه حاکمان و دولتمردان از تخصص و ذهنی کارگشا برخوردار بودند که بتوانند آن همه سرمایه را جهت تولید و جهش اقتصادی به کار بندند.
:
به همین دلیل ثروت ناشی از دلارهای نفتی نه تنها به توسعه واقعی ایران كمكی نكرد، كه شوربختانه باعث افزایش مصرف‌گرایی و واردات انواع كالاهای خارجی شد. رونوشت برابر اصل! و حتی بدتر از این اتفاق و شرایط 34سال بعد دوباره به وقوع پیوست.
:
سال 1384 دولت احمدی‌نژاد در ایران به قدرت رسید. تنش‌های موجود در عراق، بهارهای عربی، تهدید غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران و تغییر سیاست‌های روسیه در فروش منابع انرژی به جهان سبب شد تا قیمت نفت از مرز 130دلار بگذرد.
:
سال های1350 تا 1354 اوج ورود سرسام آور دلارهای نفتی به بازار ایران است. در این سالها به علت درگیری اعراب با اسرائیل دولتهای عرب شیرهای نفتی خود را بستند و برای فشار بر حامیان اسرائیل از سلاح نفت در برابر غرب بهره گرفتند. ایران در این برهه از فضای به دست آمده استفاده نمود و با افزایش فروش نفت با قیمت بالا سودی سرشار را به خود اختصاص داد.
:
اما این دلارهای نفتی بادآورده نه تنها کمکی به جامعه عقب مانده و فقیر ایران نکرد بلکه هجوم روستائیان به شهر و خالی شدن روستا و توقف کشاورزی، افزایش واردات کالاهای خارجی، پیدایش سرمایه دارن جدید که یک شبه به ثروت‌‌های هنگفتی دست پیدا کردند، تورم شدید ناشی از افزایش نقدینگی در بازار به علت دلارهای نفتی و اختلاس‌‌های سنگین منجر گشت.
:
حال به واقع چرا دلارهای نفتی و ثروت کلان در آن برهه زمانی نتوانست به رشد اقتصادی ایران کمکی بکند و نه تنها اوضاع را رو به بهبود نکرد بلکه به وخامت اوضاع حاکم بر جامعه ایران منجر شد. پرواضح است که جواب بسیار ساده و روشن است. جامعه ایران و شخص شاه و سایر سردمداران این برهه از مدیریت جامعه ایران توان هضم و بکارگیری آن میزان درآمد حاصل از نفت را نداشتند نه زیرساختهای آن دوره به اندازه‌ای بود که بتواند آن همه پول را ببلعد و نه حاکمان و دولتمردان از تخصص و ذهنی کارگشا برخوردار بودند که بتوانند آن همه سرمایه را جهت تولید و جهش اقتصادی به کار بندند.
:
به همین دلیل ثروت ناشی از دلارهای نفتی نه تنها به توسعه واقعی ایران كمكی نكرد، كه شوربختانه باعث افزایش مصرف‌گرایی و واردات انواع كالاهای خارجی شد. رونوشت برابر اصل! و حتی بدتر از این اتفاق و شرایط 34سال بعد دوباره به وقوع پیوست.
:
سال 1384 دولت احمدی‌نژاد در ایران به قدرت رسید. تنش‌های موجود در عراق، بهارهای عربی، تهدید غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران و تغییر سیاست‌های روسیه در فروش منابع انرژی به جهان سبب شد تا قیمت نفت از مرز 130دلار بگذرد.
:درآمدهای نفتی ایران
تا سال 1357 یعنی سالهای پیش از انقلاب (67 سال) کل درآمد ایران حاصل از نفت حدود 132 میلیارد دلار بوده است!
تا سال 1357 یعنی سالهای پیش از انقلاب (67 سال) کل درآمد ایران حاصل از نفت حدود 132 میلیارد دلار بوده است!
:
و از (۱۳۵۹-۱۳89)، (۱۹۸۰-۲۰۱۰)
| سال هجری خورشیدی | سال میلادی | بهای نفت خام | بهای نفت ایران (تعدیل شده) |
تولید نفت (هزار بشکه در روز) |
درآمد نفتی (سود خالص) |
دولت |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۳۵۹ | ۱۹۸۰ | ۳۵٫۲۲ | ۹۳٫۰۲ | ۷۷۰ | ۲۶۱۴۳۲۷۱۰۰۰ | میرحسین موسوی |
| ۱۳۶۰ | ۱۹۸۱ | ۳۳٫۱۸ | ۷۶٫۰۶ | ۷۹۱ | ۲۱۹۵۹۶۶۲۹۰۰ | |
| ۱۳۶۱ | ۱۹۸۲ | ۳۰٫۳۲ | ۶۸٫۰۵ | ۱۶۸۶ | ۴۱۸۷۷۲۸۹۵۰۰ | |
| ۱۳۶۲ | ۱۹۸۳ | ۲۸٫۱۵ | ۶۱٫۰۶ | ۲۰۴۵ | ۴۵۵۷۶۷۱۰۵۰۰ | |
| ۱۳۶۳ | ۱۹۸۴ | ۲۶٫۸۱ | ۵۶٫۰۳ | ۱۶۰۷ | ۳۲۸۶۴۶۷۶۶۵۰ | |
| ۱۳۶۴ | ۱۹۸۵ | ۲۶٫۰۳ | ۵۲٫۰۷ | ۱۴۶۰ | ۲۷۷۴۸۱۰۳۰۰۰ | |
| ۱۳۶۵ | ۱۹۸۶ | ۱۳٫۰۵ | ۲۶٫۰۹ | ۱۲۵۰ | ۱۱۹۰۳۵۶۲۵۰۰ | |
| ۱۳۶۶ | ۱۹۸۷ | ۱۷٫۰۳ | ۳۲٫۰۷ | ۱۵۴۶ | ۱۸۰۹۶۷۸۰۳۰۰ | |
| ۱۳۶۷ | ۱۹۸۸ | ۱۳٫۲۶ | ۲۴٫۰۴ | ۱۶۴۷ | ۱۴۴۵۱۷۶۶۲۰۰ | |
| ۱۳۶۸ | ۱۹۸۹ | ۱۶٫۰۴ | ۲۸٫۰۲ | ۱۸۲۳ | ۱۸۶۴۴۳۶۷۹۰۰ | هاشمی رفسنجانی |
| ۱۳۶۹ | ۱۹۹۰ | ۲۰٫۶۴ | ۳۴٫۰۴ | ۲۲۲۴ | ۲۷۶۳۲۳۱۰۴۰۰ | |
| ۱۳۷۰ | ۱۹۹۱ | ۱۷٫۳۴ | ۲۷٫۰۸ | ۲۴۶۰ | ۲۴۳۱۵۱۳۲۰۰۰ | |
| ۱۳۷۱ | ۱۹۹۲ | ۱۷٫۷۷ | ۲۷٫۰۶ | ۲۳۹۷ | ۲۳۶۷۴۹۲۹۳۰۰ | |
| ۱۳۷۲ | ۱۹۹۳ | ۱۵٫۰۶ | ۲۲٫۰۷ | ۲۱۸۴ | ۱۷۵۹۳۳۲۱۲۰۰ | |
| ۱۳۷۳ | ۱۹۹۴ | ۱۴٫۸۴ | ۲۱٫۰۸ | ۲۲۲۰ | ۱۷۰۸۱۱۲۴۰۰۰ | |
| ۱۳۷۴ | ۱۹۹۵ | ۱۶٫۱۷ | ۲۳٫۰۱ | ۲۲۹۰ | ۱۹۲۳۲۹۰۸۵۰۰ | |
| ۱۳۷۵ | ۱۹۹۶ | ۱۹٫۰۳ | ۲۶٫۰۴ | ۲۴۴۱ | ۲۳۲۰۰۷۲۸۶۰۰ | |
| ۱۳۷۶ | ۱۹۹۷ | ۱۸٫۲۴ | ۲۴٫۰۸ | ۲۳۴۲ | ۲۰۵۸۴۳۰۶۴۰۰ | سیدمحمد خاتمی |
| ۱۳۷۷ | ۱۹۹۸ | ۱۱٫۹۷ | ۱۶ | ۲۳۰۰ | ۱۳۴۳۲۰۰۰۰۰۰ | |
| ۱۳۷۸ | ۱۹۹۹ | ۱۷٫۲۵ | ۲۲٫۰۶ | ۲۰۷۹ | ۱۶۷۳۹۹۰۰۱۰۰ | |
| ۱۳۷۹ | ۲۰۰۰ | ۲۶٫۷۵ | ۳۳٫۰۹ | ۲۳۴۵ | ۲۸۳۲۲۵۵۸۲۵۰ | |
| ۱۳۸۰ | ۲۰۰۱ | ۲۲٫۰۹ | ۲۸٫۰۲ | ۲۲۰۸ | ۲۲۵۸۱۸۷۸۴۰۰ | |
| ۱۳۸۱ | ۲۰۰۲ | ۲۳٫۵۲ | ۲۸٫۰۵ | ۲۰۲۱ | ۲۰۶۹۱۵۰۳۲۵۰ | |
| ۱۳۸۲ | ۲۰۰۳ | ۲۶٫۸۹ | ۳۱٫۰۹ | ۲۳۹۶ | ۲۷۱۸۹۴۴۸۶۰۰ | |
| ۱۳۸۳ | ۲۰۰۴ | ۳۴٫۰۶ | ۳۹٫۰۹ | ۲۵۴۸ | ۳۶۳۵۴۴۸۱۸۰۰ | |
| ۱۳۸۴ | ۲۰۰۵ | ۵۰٫۶۶ | ۵۶٫۰۵ | ۲۶۰۲ | ۵۳۲۳۲۳۶۶۵۰۰ | محمود احمدی‌نژاد |
| ۱۳۸۵ | ۲۰۰۶ | ۶۱٫۰۷ | ۶۶ | ۲۴۳۳ | ۵۸۶۱۰۹۷۰۰۰۰ | |
| ۱۳۸۶ | ۲۰۰۷ | ۶۹٫۰۳ | ۷۲٫۰۹ | ۲۴۸۰٫۵۰ | ۶۵۲۶۹۰۲۴۴۲۵ | |
| ۱۳۸۷ | ۲۰۰۸ | ۹۴٫۶۶ | ۹۵٫۰۸ | ۲۰۵۶ | ۷۱۳۵۱۸۳۵۲۰۰ | |
| ۱۳۸۸ | ۲۰۰۹ | ۶۱٫۲۵ | ۶۲٫۰۲ | ۲۲۰۲ | ۴۹۸۴۷۳۳۴۶۰۰ | |
| ۱۳۸۹ | ۲۰۱۰ | ۷۶ | ۷۶ | ۲۲۶۳٫۰۴۰ | ۶۲۷۷۶۷۲۹۶۰۰ |
:
:
در سال 1390 شاهد نفت هر بشکه 110دلار هستیم و در سال 1391 هر بشکه نفت ایران 107دلار معامله شده، میزان تولید و صادرات نفت طی این دو سال از سوی مراجع ذی‌ربط اعلام نشده، اما آمارهای اوپک حکایت از درآمد نفتی به ترتیب: 113 و 50میلیارد‌دلاری در این دو سال دارد.
:
یعنی درآمد نفت ایران در سال 90 قیمت هر بشکه نفت 44درصد رشد داشته که نسبت به سال قبل نزدیک 56درصد و در سال 91 که قیمت هر بشکه نفت ایران نزدیک سه‌درصد کاهش داشته، نزدیک 56درصد کاهش داشته است. در نبود آمارهای رسمی از میزان تولید و صادرات نفت ایران، کنار هم گذاشتن کاهش قیمت سه‌درصدی و کاهش درآمدهای 56درصدی تنها یک نکته را نشان می‌دهد، تولید ایران از کاهش قیمت نفت ایران کاهش بیشتری داشته است.
:
000/000/000/ 578دلار کجا رفته؟
براساس اعلام اوپک، طی هشت سال ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، کشور از طریق صادرات نفت بیش از 578میلیارد‌دلار درآمد داشته است. این یعنی در هشت سال احمدی‌نژاد درآمدهای نفتی نسبت به دوره قبل‌تر، یعنی سیدمحمد خاتمی 246درصد افزایش داشته است. این افزایش فوق‌العاده می‌توانست به یک فرصت تبدیل شود. در دو دوره ریاست‌جمهوری هاشمی‌رفسنجانی کشور جنگ‌زده ایران را تنها با 123میلیارد‌دلار اداره کرد و دولت میرحسین موسوی جنگ را با 103میلیارد‌دلار اداره کرد.
:
این دولت را ثروتمندترین دولت بعداز انقلاب می‌نامند. زیرا متوسط قیمت نفت در بین سالهای 1384 تا 1392 حدود110 دلار بود. کل درآمدهای نفتی ایران از سال 1360 تا سال 1392 برابر 92/1010 میلیارد دلار بوده که درآمد هشت سال احمدی‌نژاد از 31 سال بعد از انقلاب بیشتر بوده است. یعنی 57درصد درآمدهای نفتی کشور ایران بعد از انقلاب در دو دولت احمدی‌نژاد تجمیع شده بود!
:
شرایطی که دوباره به مانند سال 50تا 54به وقوع پیوست دلارهای نفتی عظیمی ناشی از تحولات جامعه بین الملل نصیب ایران گشت. اما متاسفانه در بدترین زمان ممکن و در دولتی که توان و تخصص لازم و برنامه‌ای منسجم برای استفاده از ثروت به دست آمده جهت جهش اقتصادی ایران را نداشت.
:
ثروتی که می‌توانست اقتصاد ایران را از جا بکند و در مسیر توسعه هر چه بیشتر اقتصادی قرار دهد چنان اقتصاد جامعه ایران را مریض کرد که …ثروت‌‌های عظیم نفتی سالهای تصدی دوران احمدی‌نژاد دقیقا به همان راهی رفتند که درآمدهای عظیم نفتی سالهای 50تا 54رفتند و منجر به تورم (بالای 40درصد)، اختلاس و ظهور سرمایه دارانی که راه صد ساله را یک شبه پیمودند و …!
:
اما هدف از نگارش این مقاله، موارد زیر می‌باشد:
در سال 1390 شاهد نفت هر بشکه 110دلار هستیم و در سال 1391 هر بشکه نفت ایران 107دلار معامله شده، میزان تولید و صادرات نفت طی این دو سال از سوی مراجع ذی‌ربط اعلام نشده، اما آمارهای اوپک حکایت از درآمد نفتی به ترتیب: 113 و 50میلیارد‌دلاری در این دو سال دارد.
:
یعنی درآمد نفت ایران در سال 90 قیمت هر بشکه نفت 44درصد رشد داشته که نسبت به سال قبل نزدیک 56درصد و در سال 91 که قیمت هر بشکه نفت ایران نزدیک سه‌درصد کاهش داشته، نزدیک 56درصد کاهش داشته است. در نبود آمارهای رسمی از میزان تولید و صادرات نفت ایران، کنار هم گذاشتن کاهش قیمت سه‌درصدی و کاهش درآمدهای 56درصدی تنها یک نکته را نشان می‌دهد، تولید ایران از کاهش قیمت نفت ایران کاهش بیشتری داشته است.
:
000/000/000/ 578دلار کجا رفته؟
براساس اعلام اوپک، طی هشت سال ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، کشور از طریق صادرات نفت بیش از 578میلیارد‌دلار درآمد داشته است. این یعنی در هشت سال احمدی‌نژاد درآمدهای نفتی نسبت به دوره قبل‌تر، یعنی سیدمحمد خاتمی 246درصد افزایش داشته است. این افزایش فوق‌العاده می‌توانست به یک فرصت تبدیل شود. در دو دوره ریاست‌جمهوری هاشمی‌رفسنجانی کشور جنگ‌زده ایران را تنها با 123میلیارد‌دلار اداره کرد و دولت میرحسین موسوی جنگ را با 103میلیارد‌دلار اداره کرد.
:
این دولت را ثروتمندترین دولت بعداز انقلاب می‌نامند. زیرا متوسط قیمت نفت در بین سالهای 1384 تا 1392 حدود110 دلار بود. کل درآمدهای نفتی ایران از سال 1360 تا سال 1392 برابر 92/1010 میلیارد دلار بوده که درآمد هشت سال احمدی‌نژاد از 31 سال بعد از انقلاب بیشتر بوده است. یعنی 57درصد درآمدهای نفتی کشور ایران بعد از انقلاب در دو دولت احمدی‌نژاد تجمیع شده بود!
:
شرایطی که دوباره به مانند سال 50تا 54به وقوع پیوست دلارهای نفتی عظیمی ناشی از تحولات جامعه بین الملل نصیب ایران گشت. اما متاسفانه در بدترین زمان ممکن و در دولتی که توان و تخصص لازم و برنامه‌ای منسجم برای استفاده از ثروت به دست آمده جهت جهش اقتصادی ایران را نداشت.
:
ثروتی که می‌توانست اقتصاد ایران را از جا بکند و در مسیر توسعه هر چه بیشتر اقتصادی قرار دهد چنان اقتصاد جامعه ایران را مریض کرد که …ثروت‌‌های عظیم نفتی سالهای تصدی دوران احمدی‌نژاد دقیقا به همان راهی رفتند که درآمدهای عظیم نفتی سالهای 50تا 54رفتند و منجر به تورم (بالای 40درصد)، اختلاس و ظهور سرمایه دارانی که راه صد ساله را یک شبه پیمودند و …!
:
اما هدف از نگارش این مقاله، موارد زیر می‌باشد:
:
1- در بدبیاری و بدشانسی جامعه ایرانی همین بس که زمانی دلارهای نفتی سیری صعودی به خود گرفتند و سودی سرشار از فروش نفت نصیب جامعه ایرانی گشت که دولت هایی سرکار بودند که از پتانسیل بسیار ضعیفی برای قرار دادن ایران در مسیر توسعه برخوردار بودند. (50تا54و84تا92)
:
2-درآمدهای ناشی دو دوره بالا رفتن و اوج گرفتن قیمت نفت نه تنها به توسعه جامعه ایران کمک نکرد بلکه جامعه ایران را به بیماری هلندی تبدیل کرد. بیماری هلندی زمانی رخ می‌دهد که درآمد یک کشور بر اثر عوامل فصلی به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد و متولیان اقتصاد کلان (دولت) هم با تصور دائمی بودن این درآمد آن را در جامعه تزریق می‌کنند. درآمد کشور زیاد شده و پول هم به جامعه منتقل می‌شود اما با افزایش درآمد، تقاضا هم افزایش پیدا می‌کند. اگر این افزایش تقاضا به صورت ناگهانی انجام شود، عرضه جوابگوی تقاضا نخواهد بود و تعادل عرضه و تقاضا بر هم می‌خورد، در نتیجه قیمت‌ها افزایش می‌یابد.
:
3-تجربه دو دوره بالا رفتن نفت (50تا54و84تا92)و ورود دلارهای کلان به جامعه ایران که همراه با اختلاس و تورم بوده نشان می دهد که جامعه ایرانی توان هضم سرمایه‌‌های کلان را ندارد و هر گاه در این مملکت درآمدهای دولت که اساسا بر محور نفت می‌چرخند به صورت یکباره جهش کرد و سرمایه عظیمی به سوی جامعه ایران سرازیر شد جامعه ایرانی را به جای توسعه و شکوفایی اقتصادی به سوی اختلاس و تورم برد.
1- در بدبیاری و بدشانسی جامعه ایرانی همین بس که زمانی دلارهای نفتی سیری صعودی به خود گرفتند و سودی سرشار از فروش نفت نصیب جامعه ایرانی گشت که دولت هایی سرکار بودند که از پتانسیل بسیار ضعیفی برای قرار دادن ایران در مسیر توسعه برخوردار بودند. (50تا54و84تا92)
:
2-درآمدهای ناشی دو دوره بالا رفتن و اوج گرفتن قیمت نفت نه تنها به توسعه جامعه ایران کمک نکرد بلکه جامعه ایران را به بیماری هلندی تبدیل کرد. بیماری هلندی زمانی رخ می‌دهد که درآمد یک کشور بر اثر عوامل فصلی به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد و متولیان اقتصاد کلان (دولت) هم با تصور دائمی بودن این درآمد آن را در جامعه تزریق می‌کنند. درآمد کشور زیاد شده و پول هم به جامعه منتقل می‌شود اما با افزایش درآمد، تقاضا هم افزایش پیدا می‌کند. اگر این افزایش تقاضا به صورت ناگهانی انجام شود، عرضه جوابگوی تقاضا نخواهد بود و تعادل عرضه و تقاضا بر هم می‌خورد، در نتیجه قیمت‌ها افزایش می‌یابد.
:
3-تجربه دو دوره بالا رفتن نفت (50تا54و84تا92)و ورود دلارهای کلان به جامعه ایران که همراه با اختلاس و تورم بوده نشان می دهد که جامعه ایرانی توان هضم سرمایه‌‌های کلان را ندارد و هر گاه در این مملکت درآمدهای دولت که اساسا بر محور نفت می‌چرخند به صورت یکباره جهش کرد و سرمایه عظیمی به سوی جامعه ایران سرازیر شد جامعه ایرانی را به جای توسعه و شکوفایی اقتصادی به سوی اختلاس و تورم برد.
:
./.