تحلیل روز : به قلم سردبیر – انگار همه قواعد بازي در سيستم اجرايي به نفع دلالان و سوداگران بازار فروش محصولات کشاورزي است و در اين ميان نه تنها هيچ حمايتي از کشاورزان پر تلاش نمي‌شود ، بلکه قانون هيچ منعي براي فعاليت دلالان اين بازار در نظر نگرفته است. واگذاري کانکس‌ها و غرفه هاي ميوه فروشي به کشاورزان نمونه اي مناسب از حمايت دستگاه هاي دولتي از کشاورزان استان مي‌تواند باشد.
آنچه بيش از هر عواملي حتي حوادث غير مترقبه از جمله سرمازدگي محصولات، تگرگ و باران‌هاي سيل آسا که نابودي محصولات کشاورزي را به دنبال دارد کشاورزان را ناراحت و نا اميد مي‌کند فعاليت غير منطقي و سودجويانه دلالان محصولات کشاورزي در فصل برداشت است.
اکثر محصولات کشاورزي بعد از توليد و بدون فرآوري به بازار عرضه مي‌شوند اما دلالان هميشه به عنوان دست‌هاي پنهان در تعيين قيمت آن نقش دارند به طوري که حضور آن‌ها در بازار فروش محصولات هميشه موجب نگراني کشاورزان است.
متاسفانه به جز چند قلم از محصولات کشاورزي استان آذربايجان غربي مانند گندم، جو و انگور و سيب اکثر قيمت محصولات کشاورزي در استان آذربايجان غربي به طور مستقيم با دخالت دلالان تعيين و تثبيت مي‌شود.
کشاورزان به عنوان زحمت کش ترين قشر جامعه در امر توليد و خدمت به عرصه اقتصادي کشور فعاليت دارند و هيچ وقت به سود واقعي و دست رنج خودشان نرسيده و در بسياري از موارد دخل و خرجشان به سختي برابري مي‌کند.
با توجه به فصلي بودن زمان کار و درآمد کشاورزان استان آذربايجان غربي و ضعف بنيه مالي، نخستين محصولات خود را به خاطر بدهي بانک و نيازمندي با هر قيمتي که از سوي دلالان تعيين شود، مي‌فروشند.
در برخي موارد نيز به دليل هزينه هاي کلان حمل و نقل و محدوديت در مدت زمان برداشت محصول، کشاورزان چاره اي جز تسليم شدن به فروش ندارند.
در اين گزارش اجمالي نگاهي به سايه سنگين دلالان در فروش محصول گيلاس و آلبالو به عنوان دو محصول خوب کشاورزي آذربايجان غربي مي‌اندازيم.
ساعت نه صبح روز يکشنبه 26 خرداد حوالي خيابان عطايي در مسير رفتن به محل کار در روزنامه آراز آذربايجان، با يک مادر کشاورز و به ظاهر خسته و فرزند جوانش برخورد کردم که با سه چهار سبد و زنبيل بزرگ محصول ميوه گيلاس را به بازار آورده بودند تا مستقيما به خريدار بفروشند.
اين مادر پر تلاش که مي‌گفت سرپرستي چهار فرزند را بر عهده دارد و از گراني و تورم مي‌ناليد و از عدم حمايت مسئولان از کشاورزان و محصولات کشاورزي بومي استان دل پري داشت ، اظهار داشت: متأسفانه آنقدر دلالي در بازار محصولات ميوه سودآور است که ما مجبور هستيم با هزينه هاي زياد حمل و نقل خودمان از روستا بياييم به بازار و مستقيما محصولات و ميوه را بفروشيم.
وي در ادامه با بيان اينکه مشکلات کشاورزان استان زياد است، گفت: کشاورزان مظلوم‌ترين قشر توليد کننده هستند که حاصل رنج و زحمت يک ساله آن‌ها هميشه از سوي دلالان به تاراج مي‌رود.
اين کشاورز اظهار داشت که کاشت محصولاتي که خريد تضميني نداشته باشد در اين منطقه به دليل وجود دلالان، حرکتي ريسک پذير براي کشاورزان است و به گونه اي که کشاورزان بر اين باورند که کشت اين محصولات مانند قمار است.
وي بيان کرد: اکثر خريدهاي محصولات منطقه مانند سيب زميني، پياز ، چغندر ، هويج و يونجه هر ساله به صورت مافيايي از سوي دلالان در فصل برداشت قيمت گذاري مي‌شود.
وي گفت: مثلا سيب زميني را در محل برداشت با قيمت 200 تومان مي‌خرند اما تا به ميدان بار مي‌رسد قيمت بيش از سه برابر شده و اين در حالي است که براي هر کيلوگرم حق حمل و نقل و کارگر تا اروميه کمتر از 50 تومان پرداخت مي‌کنند.
در بسياري از موارد دلالان ?? الي ?? درصد سود مي‌برند در صورتي که کشاورز زحمت کش با وجود زحمات زياد در طول سال و تقبل هزينه هاي کلان بذر، کود، کارگر، برق و سوخت و هزينه تمام سرمايه زندگي خود در فعاليت‌هاي کشاورزي، در فروش محصولات کمتر از ?? درصد سود مي‌برند.
يک کشاورز جوان ديگر هم که به نظر دانشجو مي‌رسيد و در نزديکي‌هاي تقاطع امام و خيابان عطايي داشت محصول آلبالو را عرضه مي‌کرد، گفت: متأسفانه حمايت‌هاي دولت هم در اکثر اوقات به نفع دلالان است به طوري که اگر قرار باشد از توليد کننده اي براي صادرات حمايت شود معيار را فروش دلالان در نظر مي‌گيرند نه ميزان توليد کشاورزان، که اين امر هميشه ما را از کشاورز بودنمان پشيمان مي‌کند. البته من به پدرم در فصل تابستان کمک مي‌کنم.
وي با اشاره به اجراي قانون هدفمند کردن يارانه‌ها افزود: تحقق اين قانون ملي برکات زيادي براي اقشار مختلف جامعه داشت اما براي ما کشاورزان به دليل حضور دلالان،عدم افزايش قيمت فروش محصولات و در مقابل چند برابر شدن هزينه برق و سوخت ماشين آلات کشاورزي به ضرر ما است.
وي گفت: تبليغات رسانه اي مسوولان در حمايت از کشاورزان تنها به نام کشاورزان است بلکه بيشتر به کام دلالان اين حوزه است.
وي با اشاره به غني بودن زمين‌هاي کشاورزي و آب در منطقه گفت: کشاورزان آذربايجان غربي مي‌توانند محصولات زيادي با تنوع بيشتر توليد کنند اما به دليل عدم حمايت دولت در خريد تضميني و همچنين مشخص نبودن قيمت اين محصولات به ساير توليدات روي مي‌آورند.
وي بيان کرد: در زمان خريد بذر سيب زميني در منطقه در فصل کشت، قيمت هر کيلو بيش از ?? هزار ريال است اما در فصل برداشت قيمت هر کيلو به کمتر از يک هزار و ??? ريال هم مي‌رسد.
اين در حالي است که کارشناسان اقتصادي معتقدند که ضعف مالي کشاورزان در ايجاد سوله‌ها و انبارهاي محصولات کشاورزي فرصتي براي توسعه فعاليت دلالان است و اگر کشاورزان آذربايجان غربي انبارها و سوله‌هايي براي نگهداري محصولات خود داشتند و در زمان مناسب به بازار عرضه مي‌کردند سود واقعي محصولات به خود آنان بر مي‌گشت.
از سوي ديگر نبود صنايع تبديلي و بسته بندي هم عاملي مهمي در حذف دلالان است و تحقق اين امر باعث به حداقل رساندن فاصله قيمت توليد و مصرف محصولات کشاورزي مي‌شود.دستگاه هاي اجرايي در حوزه کشاورزي و بازار مانند جهاد کشاورزي، تعاون روستايي، اداره غله ،سازمان بازرگاني ، سازمان پايانه و حمل و نقل و شهرداري‌ها نيز بايد با در اختيار گذاشتن امکانات خود براي کشاورزان دست دلالان محصولات کشاورزي را کمرنگ کنند.
واگذاري کانکس‌ها و غرفه هاي ميوه فروشي به کشاورزان نمونه اي مناسب از حمايت دستگاه هاي دولتي از کشاورزان استان مي‌تواند باشد و اين امر موجب حذف دلالان در معاملات ميوه و تعيين قيمت‌هاي واقعي براي کشاورز و خريدار مي‌شود که اين حرکت همه بايد به صورت الگو در کشور انجام شود.