دکتر ابوالقاسم غفاری، دانشمند ایرانی تباری که در دانشگاه های هاروارد و پرینستون تدریس می کرد، در در ۱۰۶ سالگی در لس آنجلس در گذشت.
به گزارش سایت تحلیلی و خبری بینانیوز، دکتر غفاری فعالیت های حرفه ای خود را در «موسسه مطالعات پیشرفته» تحت سرپرستی جی رابرت اوپنهایمر در دانشگاه پرینستون آغاز کرد؛ و در آن جا با آلبرت اینشتین همکار بود.
دکتر غفاری روز ۱۲ اکتبر به افتخار دریافت جایزه یک عمر دستاورد دانشگاه هاروارد نائل شد.
به گزارش ایسنا دکتر غفاری که صد و شش سال پیش در تهران متولد شده بود پس از پایان تحصیلات خود در دارالفنون در سال ۱۹۲۹ با یک بورسیه‌ی کامل برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی ریاضیات و فیزیک در «دانشگاه نانسی» فرانسه به آن کشور اعزام شد.
وی مدرک دکتری خود را از «دانشگاه سوربن» دریافت کرد. در سال ۱۹۳٦ وی در «رصدخانه‌ی پاریس» در حوزه‌ی «مکانیک فلکی» فعالیت می‌کرد که اساس کار بعدی وی محاسبه‌ی این مطلب بود که چه مقدار نیرو برای پرتاب کردن یک راکت به مدار اطراف کره‌ی ماه بدون خطا کردن مورد نیاز است. «غفاری» در سال ۱۹۳۷ برای تدریس در دانشگاه تهران به ایران بازگشت.
وی از سال ۱۹۳۸ تا ۱۹٤۱ خدمت سربازی خود را انجام داد که طی آن به سطح‌بندی اراضی شمال تهران برای آماده‌سازی آن برای ارتش اشتغال داشت.
در سال ۱۹٥۰ به‌دعوت «دانشگاه هاروارد» و به‌عنوان محقق «فولبرایت» (بورسیه‌ی بین‌المللی از کشورهای مختلف) به‌عنوان استادیار پژوهشی در زمینه‌ی «معادلات دیفرانسیل» و در ادامه در زمینه‌ی «دینامیک گازی» فعالیت کرد.
«دکتر غفاری» و «دکتر محسن هشترودی» از جمله اولین ایرانیانی بودند که محقق «فولبرایت» شدند. «هشترودی» نیز همزمان با «دکتر غفاری» در «دانشگاه هاروارد» در زمینه‌ی ریاضیات فعالیت داشت. پس از پایان جنگ جهانی، وی در زمینه‌ی تحقیقات دایما به انگلیس و امریکا سفر می‌کرد.
در اوایل دهه‌ی ۱۹٥۰، این محقق ایرانی همزمان با حضور «انشتین» در مؤسسه‌ی مطالعات پیشرفته «دانشگاه پرینستون» در زمینه‌ی «تئوری میدان منسجم جاذبه و الکترومغناطیسی» تحقیق می‌کرد. در آن زمان، ریاست این مؤسسه را «رابرت اوپنهیمر» برعهده داشت که ارتباط خوبی با «غفاری» داشت.
دکتر غفاری استادیار رشته ریاضیات دانشگاه پرینستون بود که در اوایل سال های ۱۹۵۰ با آلبرت اینشتین در زمینه «نظریه میدان واحد گرانش و الکترومغناطیس» در «موسسه مطالعات پیشرفته» کار می کرد.
جی رابرت اوپنهایمر که در طی جنگ جهانی دوم سرپرستی برنامه بمب اتمی ایالات متحده را به عهده داشت، در آن زمان مدیر این موسسه بود و پیش از آن که دکتر غفاری یکی از اعضای موسسه شود، با او مصاحبه کرده بود.
دکتر غفاری در دانشگاه آمریکایی در واشنگتن دی سی و دانشگاه تهران هم ریاضیات عالی تدریس کرد. و از سال ۱۹۴۱ تا سال ۱۹۵۶ در دانشکده علوم دانشگاه تهران استاد «آنالیز عالی» بود.
او در سال ۱۹۵۶ برای همیشه به ایالات متحده کوچ کرد و در مقام ریاضیدان ارشد «اداره ملی استانداردهای ایالات متحده» نائل شد. محاسبه حرکت ماهواره های مصنوعی بخشی از کار او بود.
دکتر غفاری در سال ۱۹۶۴، ۳ سال پیش از برنامه اعزام موشک فضایی با سرنشین به فضا، به عنوان دانشمند هوافضا به مرکز پرواز فضایی گودارد سازمان ناسا پیوست.
وی در این مرکز روی جنبه های ریاضی فن آوری های مختلف بهینه سازی مشکلات مسیر بین زمین و ماه، و شیوه های تحلیلی متفاوت مانورهای چندگانه میانه راه در هدایت (فضاپیما) بین سیاره ها تحقیق می کرد. او بعدها در مورد اثرات فشار تشعشات خورشیدی بر «ماهواره اکتشاف امواج رادیویی نجوم» و نیز پیامدهای «نسبیت عام بر گردش ماهوارهای زمینی مصنوعی» تحقیق کرد.
دکتر غفاری در ایران جایزه سلطنتی علوم را از محمد رضا شاه پهلوی دریافت کرد، و در آمریکا جایزه «دستاورد ویژه آپولو» در سال ۱۹۶۹، در مراسم ویژه ای با حضور نیکسون به وی تعلق گرفت.
دکتر غفاری در سال ۲۰۰۵ نیز جایزه «دانشمند و پژوهشگر برجسته» را از «انجمن استادان و محققان میراث ایران» در دانشگاه «یو سی ال ای» را دریافت کرد، و در سال ۲۰۰۷ نیز از جیمی دلشاد، شهردار سابق بورلی هیلز و سفیر حسن نیت کنونی این شهر، به پاس یک عمر خدمت و تحقیق در زمینه های مختلف لوح تقدیر دریافت کرد. او همچنین اخیراً به عنوان یکی از اعضای «تالار مشاهیر» دانشگاه هاروارد منصوب شده بود.
از دکتر غفاری بیش از ۵۰ مقاله علمی در مورد «ریاضیات محض و کاربردی» در نشریات بریتانیا، ایالات متحده، ایران و فرانسه باقی مانده است؛ به علاوه دو کتاب آموزشی ریاضیات به نام «روش هودوگراف در دینامیک گاز».
دکتر غفاری در طول فعالیتهای علمی خود عضو بسیاری از نهادهای علمی، از جمله «کمیسیون ملی یونسکو – ایران»، «آکادمی علوم نیویورک»، «آکادمی علوم واشنگتن»، «انجمن آمریکایی پیشرفت علوم»، «انجمن ریاضیات لندن»، «انجمن آمریکایی ریاضیات»، «انجمن ریاضیات آمریکا» و «انجمن نجوم آمریکا» بود.
./.
