دریاچه ارومیه در معرض خشکی قرار دارد و اگر کمتوجهی نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه ادامه پیدا کند، اوضاع بدتر میشود.دریاچه ارومیه بهعنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران و یكی از ۲۰ دریاچه پهناور جهان با دشوارترین شرایط تمام حیاتش، دستكم در طول ۴۰ هزار سال گذشته روبهرو شده است.
به گزارش سایت تحلیلی خبری بینانیوز به نقل از شفاف،دریاچه ارومیه بهعنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران و یكی از ۲۰ دریاچه پهناور جهان با دشوارترین شرایط تمام حیاتش، دستكم در طول ۴۰ هزار سال گذشته روبهرو شده است. نماینده مردم ارومیه در مجلس با انتقاد از کمتوجهی مسئولان به دریاچه ارومیه، میگوید: با توجه به اینکه بودجهای برای احیای این دریاچه اختصاص پیدا نمیکند، تلاشها برای رسیدگی به وضعیت نامطلوب دریاچه ارومیه کماثر است.
نادر قاضیپور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار شفاف با بیان این مطلب اظهار کرد: مهمترین علت پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه، برونرفت از مشکل خشکی این دریاچه است، اما متاسفانه مثل اینکه استانداری تصمیم جدیای برای کمک به دریاچه ندارد. از سویی دیگر محمد درویش فعال محیط زیست، در گفتوگو با آرمان میگوید: انتقال آب از رودخانه ارس یک مسکن موقت و هزینهزاست. طرح انتقال آب از رودخانه ارس یک پروژه شکستخورده است، زیرا رودخانه ارس آب مازاد ندارد که به دریاچه ارومیه انتقالش بدهند و میزان آب رودخانه ارس برای استفاده مردم شهرستان اردبیل و مناطق دیگر است و این امر به خشک شدن ارس هم میانجامد.
درمورد طرح انتقال آب از ارس به دریاچه ارومیه نیز نباید از یاد برد که رودخانه ارس ارتفاعش پایینتر از دریاچه ارومیه است و سال 1375یکی از متخصصین دانشگاه تبریز طرحی داده بود که آب دریاچه ارومیه را به ارس منتقل کنند. اما رودخانه ارس منبع تامین مهمترین قطب کشاورزی کشور یعنی دشت مغان است و همین الان هم آنجا کمبود آب داریم بعد بیاییم یک مشکل آنجا ایجاد کنیم که مشکل دریاچه ارومیه را حل کنیم؟
طرح انتقال آب بیفایده است
دریاچه ارومیه در معرض خشکی قرار دارد و اگر کمتوجهی نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه ادامه پیدا کند، اوضاع بدتر میشود. نماینده مردم ارومیه در مجلس با اعلام اینکه وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی است، گفت: وزارت نیرو به تعهدات خود در قبال احیای این دریاچه عمل نکرده است. از مدتی قبل قرار بوده که آب رودخانه ارس را با اعتباری بالغ بر 25 میلیارد ریال به دریاچه ارومیه بیاورند، اما تاکنون اقدامی انجام نشده است
افزایش دزدی آب از حقابه دریاچه ارومیه
مشکل دیگری که به کم شدن آب دریاچه ارومیه دامن میزند، روند رو به افزایش آب دزدی از حقابه دریاچه ارومیه است. محمد درویش کارشناس محیط زیست، در این زمینه میگوید: با وجود شرایط دریاچه ارومیه اما حقابه این دریاچه نیز مورد کمتوجهی مسئولان است، از حقابه ناچیزی که به دریاچه میریزد بهوسیله لولههای قطور، دزدی میشود و آب دزدیده شده در کشاورزی استفاده میشود و این موجب رونق گرفتن هرچه بیشتر کشاورزی آبی در مناطق بالادست شده است. تا جایی که در سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی استان از تولید سیب درختی که 41 درصدافزایش پیدا کرده است، سخن میگفت.
بهنظر میرسد درمورد آگاه کردن مردم، مسئولان محلی کمکاری کردهاند. درویش اما معتقد است که خود مسئولان محلی نیز درمورد خطرات کمآبی و خشک شدن دریاچه چندان توجیه نیستند با این توضیح که: «مسئولان جهاد کشاورزی منطقه بهتازگی اعلام کردهاند که تولید سیب در این منطقه 41 درصد افزایش یافتهاست، اما توضیحی در اینباره ندادهاند که وقتی منطقه با کمآبی مواجه است که نمیتواند حقابه دریاچه ارومیه را تامین کند، چه دلیلی دارد کشاورزی گسترش یابد آن هم برای تولید میوهای که هر کیلوی آن 160 تومان به فروش میرسد؟» مساله خشکسالی دریاچه ارومیه که منجر به وقوع اتفاقات ناگواری میشود چندان مورد توجه نیست.
مهاجرت 3 میلیون نفر به علت نابودی دریاچه
دریاچه ارومیه طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشتهاست. اختصاص 90 درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آبهای زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه است. کارشناسان میگویند درصورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و محیطزیست منطقه را تغییر خواهد داد.
دولت باید بداند که نابودی دریاچه ارومیه مساوی با از دست رفتن هزاران موقعیت اقتصادی و اشتغال در این منطقه خواهد بود. بهرغم مصوبات خوبی که مجلس درزمینه نجات دریاچه ارومیه از این وضعیت داشته اما در دولت انگیزه و هدف کافی در راستای اجراکردن مصوبات مجلس بهخصوص درمورد دریاچه ارومیه وجود ندارد.
کمترین ضربه خشکی دریاچه ارومیه در منطقه، این خواهد بود که منجر به افزایش شورهزار و بهتبع آن نابودی زمینهای کشاورزی و درنهایت کمرنگ شدن موقعیتهای اقتصادی خواهد شد. نابودی دریاچه ارومیه در طول زمان باعث بیکاری و مهاجرت 3 میلیون نفر شده و خواهد شد و به همین دلیل 34درصد کارخانجات صنایع تبدیلی در ارومیه تعطیل شده است.
با از بین رفتن زمینهای کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه که در اثر خشک شدن چاههای عمیق در زمینهای کشاورزی اتفاق افتاده تعطیلی 34 کارخانه صنایع تبدیلی تنها در استان آذربایجان غربی اثرات جبرانناپذیری در همه حوضهها از اقتصادی، صنعتی، اجتماعی، فرهنگی بجا خواهد گذاشت.
گفته می شود، راهحل جلوگیری از کشاورزی در منطقه این است که باید به این سمت برویم که وابستگی معیشتی به کشاورزی را در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه کاهش بدهیم. ما باید به سمت پرداخت وامهای بلاعوض با سودهای كم به كشاورزان و توقف كامل هر نوع كشت سنتی با روشهای آبیاری غرقابی حداقل به مدت 5 سال به منطقه برویم تا مجال داده شود در مدت پنج تا شش میلیارد مترمكعب آب اختصاصی زمینهای كشاورزی بار دیگر وارد این حوضه آبخیز شود. در ضمن این بخش میتواند پتانسیل گردشگری توریستی و بازرگانی بالایی داشته باشد، منطقه آزاد تجاری باشد و دلیلی ندارد که اکثریت مردمی که در این بخش زندگی میکنند قوت لایموتشان به صورت صددرصد وابسته به کشاورزی باشد تا اگر کشاورزی با مشکل روبهرو شد اینگونه تنشزا باشد.
ما باید پتانسیلهای دیگر را در استان رونق بدهیم؛ باید برویم به سمت استحصال انرژیهای نو مثل انرژی بادی و انرژی خورشیدی در این حوضه و این استان را در این زمینه فعال کنیم. در هیاهوی طی شدن مراحل قانونی نجات دریاچه و بحث میان مجلس و سازمان محیطزیست و وزارت نیرو، این دریاچه ارومیه است که دارد قطرهقطره آب میشود تا تمام شود.