۲۵ سال پیش نخستین شرکت اشتراک گذاری خودرو در آلمان کارش را با یک دستگاه اوپل کادت آغاز کرد. امروزه بسیاری از کمپانی‌های معتبر خودروسازی در این کسب و کار شریک شده‌اند و گوی سبقت را از هم ربوده‌اند.
بينانيوز: همه چیز از یک شب بهاری سال ۱۹۸۸ شروع شد وقتی سه برادر در حالی که مشغول تفريح در يكي از باشگاههاي شهر بودند، صحبتشان به آنجا کشید که چگونه می‌توانند یک خودرو را با هم به اشتراک بگذارند. در نهایت در پایان آن شب یکی از برادرها به نام مارکوس پترسن از سوی دو نفر دیگر مأمور یافتن راه حلی شد که به کار هر سه آن‌ها بیاید.
روز ۱۰ ژوئن ۱۹۸۸ او راه حل مورد نظر را یافت و نخستین شرکت اشتراک گذاری خودرو (Carsharing) در آلمان را تأسیس کرد. البته چند ماه پیش از آن این ایده به ذهن سوئیسی‌‌‌ها رسیده بود و به این ترتیب آن‌ها نام خود را به عنوان ابداع‌کنندگان این روش به ثبت رسانده بودند.
خرید خودرو به مبلغ قابل‌توجهی پس‌انداز نیاز دارد که همین مسئله مانع بزرگی بر سر راه کسانی است که تمایل به داشتن خودروی شخصی دارند. صرف‌نظر از هزینه‌های جانبی اگر قرار باشد که خودرو تمام روز در پارکینگ یا گوشه‌ای از خیابان پارک شده باشد، آن وقت است که عاقلانه بودن خرید آن با علامت سئوال روبرو می‌شود.
اما کسانی که عضو سیستم به اشتراک گذاری خودرو می‌شوند، می‌توانند مطمئن باشند که همیشه و هر جا که به خودرو نیاز داشته باشند، به راحتی یکی را پیدا می‌کنند.
برای عضو شدن در یکی از شرکت‌های اشتراک خودرو بایستی در ابتدا هزینه ثبت‌نامی را پرداخت کرد که تنها یک بار از مشتری دریافت می‌شود. این هزینه به‌عنوان مثال برای شرکت “اشتات آوتو” در شهر بن، در مورد ساده‌ترین نوع عضویت ۷۹ یوروست. پس از آن هزینه عضویت سالانه است که مبلغ آن در این شرکت، ۱۲۰ یورو تعیین شده است.
اجاره یک دستگاه خودرو در طبقه‌بندی “ابتدایی” این شرکت برای ۲۴ ساعت از ۲۲ تا ۴۵ یورو متغیر است. تا ۱۰۰ کیلومتر، برای هر کیلومتر بین ۳۱ تا ۳۷ سنت هزینه بنزین دریافت می‌شود. از ۱۰۰ کیلومتر به بالا این هزینه بین ۲۴ تا ۳۲ سنت کاهش پیدا می‌کند.
آغاز کار
مارکوس پترسن کسب و کارش را با ۱۷ هزار مارک (واحد پول سابق آلمان) که از پدرش قرض کرده بود، در سال ۱۹۸۸ به راه انداخت.
او در ابتدا گزینه‌های زیادی هم برای عرضه به مشتریان در اختیار نداشت؛ یک اوپل کادت که از ساختش ۱۰ سال می‌گذشت همه آن چیزی بود که شرکت وی به اسم “اشتات آوتو” (StadtAuto) به ازای سپرده‌ای بالغ بر هزار مارک و هزینه ماهانه ۱۰ مارک در اختیار مشتریانش قرار می‌داد.
در آن زمان تحویل دادن و امانت گرفتن خودرو، بر خلاف امروزه که در ایستگاه‌هایی متعدد امکان‌پذیر است، تنها در یک ایستگاه میسر بود.
مارکوس پترسن می‌گوید: «اواخر دهه ۱۹۸۰ همه ما خیلی به محیط زیست توجه داشتیم. آن زمان حتی در ضوابط شرکت هم آمده بود که مشتریان نباید دارای خودروی شخصی باشند.» توجه رسانه‌های جمعی به سیستم به اشتراک گذاری خودرو به سرعت باعث سر زبان افتادن و استقبال مردم از این ایده نو شد.
ابتدای دهه ۱۹۹۰ سیستم اشتراک خودرو دیگر در شمار زیادی از شهرهای آلمان همه‌گیر شده بود. بسیاری از این شرکت‌ها که بیش از همه با هدف کاستن از آلایند‌ه‌های زیست محیطی وارد عرصه شده بودند، به سودآوری رسیدند. شرکت مارکوس پترسن نیز از جمله این شرکت‌ها بود و علاوه بر برلین یک شعبه از آن نیز در هامبورگ افتتاح شده بود.
اما در سال ۲۰۰۱ ورق برگشت و پترسن مجبور شد تا شرکتش را که در آن زمان ۳۰۰ خودرو و ۵ هزار مشتری داشت، به خریداری هلندی واگذار کند.
رقابت برای کسب مشتریان جوان
در حال حاضر سیستم اشتراک خودرو در بسیاری از شهرهای آلمان رواج دارد و حتی شرکت راه آهن این کشور هم سال‌هاست که این سرویس را به مشتریانش عرضه می‌کند. البته این بازار از دید شرکت‌های خودروسازی معتبر نظیر دایملر و ب‌ام و هم به دور نمانده است.
کنراد گوتس از مؤسسه تحقیقات اجتماعی و زیست‌محیطی شهر فرانکفورت در خصوص استقبال از سیستم اشتراک خودرو می‌گوید: «امروزه مشخص شده که حمل و نقل سازگار با محیط زیست مسئله‌ای ضروری است.»
موضوعاتی همچون محیط زیست و حفاظت از آن در جوامع غربی از چنان اهمیتی برخوردار شده که شرکت‌های بزرگ صنعتی نیز در تبلیغات‌شان می‌کوشند تا بر سازگاری محصولاتشان با محیط زیست تأکید کنند و این ویژگی را به دستمایه‌ای برای جذب مشتریان بیشتر بدل نمایند.
به باور کنراد گوتس همگام شدن با سمت و سوی جامعه به ویژه گرایشات جوانان دیگر دلیل عمده روی آوردن کمپانی‌های به نام به عرصه اشتراک گذاری خودرو بوده است، زیرا که داشتن خودرو امروزه به مانند گذشته جزو اولویت‌های جوانان به شمار نمی‌رود.
از همین رو نیز این کمپانی‌ها سعی می‌کنند تا جوانان را به واسطه این سیستم امانت‌دهی خودرو به مشتریان بالقوه در آینده تبدیل کنند.
این کارشناس آلمانی از “انقلابی” صحبت می‌کند که در عرصه حمل و نقل در حال وقوع است. امروزه با کمک تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های مختلف می‌توان به راحتی برای گزینش بهترین امکان سفر یا حمل و نقل تصمیم گرفت؛ می‌توان ساعت قطارها، نزدیکترین ایستگاه مترو، نزدیکترین مرکز امانت‌دهی خودرو یا دوچرخه را یافت و به دلخواه یکی از این گزینه‌ها را انتخاب کرد.
بر اساس آمار در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۴۵۰ هزار مشتری در آلمان دست‌کم برای یک بار خودرویی را از این شرکت‌ها به امانت گرفته‌اند و این گرایش رو به فزونی دارد.