همه ملائکه با اینکه حقیقت آدم را نمی شناختند اما دراجرای فرمان خدا به او سجده کردند ، ولی شیطان خواست موحد بازی! در بیاورد و گفت من فقط برای خدا سجده می کنم و تازه او که از من پایین تر است !
از مواردی که بزرگان اخلاق بدان دستور داده اند، طولانی کردن سجده است. اگرچه حتی یکبار در طول روز باشد.

منظور از این همه تاکید در اهمیت سجده چیست ؟ شاید این باشد که گفته اند در سجده انسان هیچ چیز نمی بیند و این اول صعود سجده کننده است.

وقتی انسان درسجده است، خیلی بر شیطان سخت می گذرد. او با یدن سجده های طولانی بنی آدم رنج بسیار می برد وبا خود می گوید این همان است که من بخاطر ترکآن از درگاه خدا رانده شدم!

شیطان اگر چه مامور به سجده در برابر آدم شد ولی منیت او نگذاشت در ورای این سجده دستور خدا را ببیند .او آدم را دید و چون آدم را دید ،خود را با او مقایسه کرد و لذا به گمان غلط خود،که برمبنای قیاس بود ،خود را از او بالاتر دید و نتیجه این خود بینی سرپیچی ازفرمان حق شد.

مولا علی علیه السلام درتعبیر زیبایی درخطبه قاصعه می فرماید: شیطان امام المتعصبین است! پیشوای متعصبین یعنی چه؟یعنی اینکه همه ملائکه با اینکه حقیقت آدم را نمی شناختند اما در

اجرای فرمان خدا به او سجده کردند ، ولی شیطان خواست موحد بازی! در بیاورد و گفت من فقط برای خدا سجده می کنم و تازه او که از من پایین تر است ! لذا بر آدم سجده نکرد! در روایتی از رسولخدا که در فتوحات مکیه نقل شده آمده است : برترین چیزی که بنده را به قرب خدا می رساند سجده است و چرا چنین نباشد وقتی خدا به پیامبر محبوبش می فرماید: واسجد واقترب،سجده کن و نزدیکتر شو و جان کلام درهمین دو کلمه است سجده کن و نزدیک و نزدیکتر شو! و ما چه می دانیم مقام قرب چیست! فقط لفظی می گوببم و رد می شویم1

در روایتی دیدم روزی پیامبراکرم – که صلوات خدا همیشه بر او و آل مطهرش باد- مشغول تعمیر دیوار منزلش بود که مردی از راه رسید و از وی تقاضا کرد اجازه دهد به او کمک کند. پیامبر به او اجازه داد. کارکه تمام شد، پیامبر خدا به آن مرد فرمود :ای مرد، -در جبران این خدمتت به من- ازمن چیزی بخواه! مرد گفت :ای رسول خدا ،می خواهم در قیامت با تو محشور بشوم! حضرت به او نفرمود این کار امکان ندارد، به او فرمود: پس مرا کمک کن در طول دادن سجده هایت!

در خطبه شعبانیه رسول خدا به همه مردم می فرماید:ای مردم، شانه های شما از کثرت گناه سنگین شده است پس آن را با سجده زیاد از دوشتان بردارید! بعد فرمود :خدا به عزت خود قسم خورده است که سجده کنندگان در این ماه را نزدیک آتش نکند!

ما و من، دور بودن از آتش جهنم را دست کم گرفته ایم، برای همین در عمل، ارتکاب گناه را چیزی نمی انگاریم.

برای اینکه طاقتمان را در برابرآتش و گرمای دنیا که هرگزقابل مقایسه با آتش دنیا نیست، بسنجیم ببیینم آیا می توانیم وقتی در حمام شیر آب گرم را روشن می کنیم دقایق زیادی زیر آن بایستیم و در برابر سوزندگی آن مقاومت کنیم.

من می گویم اگرچه این عدم تحمل ما در برابر آتش جهنم مهم است ولی مهمتر از آن این است که مولای متقیان می فرماید که انسان با ارتکاب گناه در حقیقت به خود جرئت داده است در برابر امر و نهی خدا بایستد .

پسر ابیطالب علیهما السلام، همو که درلشکرکشی جمل درمسجد خطوه در اطراف بصره سجده رفت و دعای خضر- معروف به کمیل- را با خدا زمزمه و پس از آن به کمیل صحابی خود تعلیم فرمود در دعای صباح به محضر خدا عرض می کند: تبا لجراتها علی مولاه. مرگ بربنده ای که در برابر مولای خود جرئت عصیان داشته باشد!

خدایا به محمد، رسول پاک پرورت و به علی امام خوبان درگاهت ،جرئت گناه را از ما بگیر!